Jak bada się stan rogówki? 

Oko to receptorowy narząd zmysłu wzroku. Dzięki niemu możemy oglądać otaczający nas świat, analizować docierające do naszego mózgu sygnały wizualne i odpowiednio na nie reagować. Oczy mają bardzo skomplikowaną budowę przypominającą aparat fotograficzny. Składają się z wielu elementów, z których każdy pełni niezwykle ważne funkcje.

Najważniejsze części oka ludzkiego to: soczewka ze zmienną i regulowaną ogniskową, tęczówka pełniąca funkcję przesłony regulującej średnicę otworu, źrenicy, czyli otworu, przez który wpada światło, światłoczułej siatkówki znajdującej się w głębi oka oraz rogówki będącej zewnętrzną, wypukłą warstwą gałki ocznej. To właśnie za rogówką znajduje się ciecz wodnista, a za nią soczewka. Rogówka jest przejrzysta i przezierna, ponieważ nie jest unaczyniona. Jej zadaniem jest załamywanie i skupianie promieni świetlnych w o wiele większym stopniu, niż robi to soczewka, jednak w przeciwieństwie do niej rogówka skupia je bez możliwości jakiejkolwiek regulacji.

Za co odpowiada rogówka?

Ta przejrzysta, bo pozbawiona naczyń krwionośnych, i wypukła część naszych oczu pełni bardzo istotne funkcje. Jest pierwszą warstwą oka, przez którą przechodzą promienie świetlne. Zdrowa rogówka dzięki temu, że jednocześnie załamuje i skupia promienie świetlne, zapewnia nam wyraźne widzenie. Kolejną ważną rolą, jaką odgrywa, jest ochrona wszystkich znajdujących się głębiej części oka. Wyposażona w bardzo dużą liczbę zakończeń bólowych i włókien bezrdzennych żywi się łzami i cieczą wodnistą gałki ocznej. Za sprawą swojej specyficznej budowy umożliwia nam stosowanie wielu leków aplikowanych do oczu w formie kropli, ponieważ mogą one dzięki niej wnikać w głębsze ich warstwy.

Jakie są najczęstsze choroby i uszkodzenia rogówki?

Ze względu na to, że w rogówce umiejscowionych jest wiele zakończeń bólowych, każde jej uszkodzenie mechaniczne wywołuje ból. Ta zewnętrzna część gałki ocznej najczęściej pada ofiarą różnorodnych otarć i zadrapań czy wbicia się różnych ciał obcych. Jeżeli dojdzie do jej uszkodzenia, nasz wzrok ulega okresowemu pogorszeniu. Na szczęście rogówka regeneruje się dość szybko, trwa to  nie dłużej niż kilka dni.

Oprócz uszkodzeń mechanicznych rogówka jest narażona na wiele chorób. Do najczęstszych schorzeń należy: wirusowe zapalenie rogówki oka (zakaźna choroba wywołująca zaczerwienienie i silny ból oka, a także światłowstręt), utrata przejrzystości rogówki (powstaje w wyniku przebytych chorób rogówki, ale może być to także skutek wad wrodzonych) oraz stożek rogówki (nienaturalne uwypuklenie rogówki).

Jakie badania rogówki są wykonywane w gabinetach okulistycznych?

Jeżeli zaobserwujemy u siebie jakiekolwiek niepokojące objawy, powinniśmy jak najszybciej udać się do okulisty. Przeprowadzi on specjalistyczne badania, dzięki którym można będzie zdiagnozować problem i wdrożyć skuteczne leczenie. Oto podstawowe badania rogówki wykonywane przez lekarzy specjalistów:

1. Badanie rogówki w lampie szczelinowej

To jedno z podstawowych badań okulistycznych, przy pomocy którego ocenia się stan wszystkich części przedniego odcinka oka, a więc: powiek, twardówki, spojówek, tęczówki, soczewki oraz rogówki. Pacjent opiera brodę i czoło na podpórce, a lekarz przy użyciu specjalnego przyrządu wyposażonego w silne źródło światła połączone z mikroskopem ocenia budowę poszczególnych struktur oka.

2. Topografia rogówki

To badanie komputerowe, podczas którego lekarz analizuje kształt rogówki. W trakcie tego badania powstaje kolorowa mapa wszelkich jej krzywizn. Jest to badanie nieinwazyjne i bezbolesne. Pacjent musi oprzeć swoją brodę i czoło na specjalnej podpórce, a przed nim znajduje się oświetlona czerwonym światłem czasza z czarnymi pierścieniami, które podczas badania odbijają się na rogówce, a następnie są rejestrowane i analizowane przez komputer. W ten sposób powstaje wielobarwna mapa rogówki.

3. Pachymetria

To badanie, dzięki któremu można dokładnie ocenić grubość rogówki. Zalecane jest wszystkim pacjentom, u których podejrzewa się występowanie jaskry oraz tym osobom, u których już ją zdiagnozowano, ponieważ grubość rogówki znacząco wpływa na wyniki pomiaru ciśnienia śródgałkowego. Badanie to wykonuje się również przed zabiegami chirurgicznymi na rogówce, a także w diagnostyce stożka rogówki oraz przed zabiegiem usunięcia zaćmy. Istnieją dwie metody wykonywania pachymetrii. Jedna z nich jest dotykowa, a więc podczas badania końcówka aparatu ma kontakt z rogówką oka pacjenta. Mimo to jest to procedura całkowicie bezbolesna, ponieważ przed badaniem lekarz znieczula rogówkę specjalnymi kroplami. Druga metoda jest bezdotykowa. Wykorzystuje laser, za pomocą którego wykonywana jest tomografia rogówki. Tego typu pachymetria jest bezbolesna i nieinwazyjna.

4. Badanie śródbłonka rogówki

Jest to badanie wykonywane mikroskopem konfokalnym, który komputerowo liczy komórki śródbłonka, a dodatkowo wykonuje pachymetrię, czyli pomiar grubości rogówki. Podczas badania analizowane są komórki śródbłonka rogówki. Sprawdza się ich ilość, ocenia rozmiar, wielkość, kształt i gęstość. Jest to procedura bezbolesna, nieinwazyjna i bezdotykowa. Badanie to zalecane jest pacjentom, u których podejrzewa się istnienie schorzeń rogówki oraz tym, którzy przygotowują się do zabiegów chirurgicznych.